Հայկական խոհանոցը դարերի ընթացքում ձևավորվել է որպես հարուստ և բազմազան խոհարարական մշակույթ, որը արտացոլում է ազգային ավանդույթները։ Տոնական առիթներին հայերն ունեն հատուկ ուտեստներ, որոնք սեղանի կենտրոնական մասն են կազմում և մեծ նշանակություն ունեն թե՛ ընտանիքի միասնության, թե՛ հյուրասիրության տեսանկյունից։ Տոնական օրերին խոհանոցը լցվում է մսային, բուսական և քաղցր ուտեստների բույրերով, որոնք պատրաստվում են հատուկ սիրով և հոգատարությամբ։
Հայկական ավանդական խոհանոցի ուտեստները բազմաթիվ են և յուրահատուկ։ Յուրաքանչյուր տոնական սեղան սկսվում է հիմնական ավանդական ուտեստներով, որոնք հաճախ տարբերվում են ըստ տարածաշրջանի։ Սակայն մի քանի հիմնական ուտեստներ կան, որոնք պատրաստվում են գրեթե յուրաքանչյուր տոնական սեղանին։
<<Խորոված>>Խորովածը հայկական ամենահայտնի ուտեստներից մեկն է։ Այն պատրաստվում է հիմնականում խոզի, տավարի, հավի կամ գառան մսից։ Միսը խարույկի վրա խորովում են, և այն հաճախ մատուցվում է թարմ բանջարեղենով կամ խոտաբույսերով։
<<Դոլմա>> Դոլման բաղկացած է մսով և բրնձով լցոնած խաղողի տերևներից։ Այն կարող է լինել նաև բուսական՝ առանց մսի։ Այս ուտեստը տարածված է հատկապես տոնական օրերին, սակայն հաճախ հանդիպում է նաև առօրյա սեղաններին։
<<Հարիսա>> Հարիսան ցորենի և հավի կամ տավարի մսից պատրաստված ավանդական ուտեստ է։ Այն համարվում է ոչ միայն կենցաղային, այլև հիշատակային ուտեստ։
<<Խաշ>>Խաշը խոզի ոտքերից պատրաստված ապուր է, որը սովորաբար ուտում են ձմռան ցուրտ ամիսներին։ Այն մատուցվում է սխտորով, քացախով և չորացրած հացի կտորներով։
<<Տոլմա>> Այն հիմնականում լցոնվում է մսով և բրնձով տարբեր բանջարեղենների՝ պղպեղի, լոլիկի, սմբուկի, կարտոֆիլի մեջ։
<<Լավաշ>> Լավաշը հայկական ավանդական հաց է, որը պատրաստվում է թոնիրի մեջ։ Այն հայկական մշակույթի և խոհանոցի կարևորագույն տարրերից մեկն է և հաճախ օգտագործվում է որպես ուտեստների ուղեկից։
<<Ղափամա>> Ղափաման լցոնած դդմով պատրաստվող տոնական ուտեստ է։ Դդմի մեջ լցնում են բրինձ, չամիչ, ընկույզ և մեղր, այնուհետև պատրաստում ջեռոցում։
<<Սուջուխ>> Սուջուխը մսային չորացրած ուտեստ է, որը հայտնի է իր յուրահատուկ համով։ Այն սովորաբար օգտագործվում է որպես նախուտեստ կամ միսային ուտեստ։ <<Բաստուրմա>> Բաստուրման տավարի մսից պատրաստված չորացրած մսամթերք է, որը համեմված է սոխով, սխտորով և պղպեղով։
<<Գաթա>> Գաթան հայկական ավանդական քաղցրավենիք է, որը պատրաստվում է խմորից և շաքարավազի կամ մեղրի միջուկով։ Այն հաճախ պատրաստվում է տոնական առիթներին, հատկապես Տեառնընդառաջին։
Այս ուտեստները հանդիսանում են հայկական խոհանոցի անբաժանելի մաս և արտացոլում են հայկական մշակույթի, պատմության և խոհարարական ավանդույթների խորքերը։
Հայկական տոնական սեղաններում քաղցրավենիքն ունի իր յուրահատուկ տեղը։ Գաթան, պախլավան, չրերը և մեղրով ու ընկույզով պատրաստված այլ ուտեստները միշտ ուշադրության կենտրոնում են։
<<Գաթա>> հայկական տոնական սեղանների հիմնական քաղցրավենիքներից մեկն է։ Կտորից կտոր, գաթան ոչ միայն ավանդույթի համ է փոխանցում, այլև հին պատմությունների և ավանդույթների հիշողությունները։
<<Պախլավա>> հայկական պախլավան, որը պատրաստվում է չամիչով և մեղրով, հաճախ դառնում է տոնական սեղանի ամենահամեղ պատառը։ Քաղցրավենիքները ոչ միայն փակում են տոնական ուտեստների շարքը, այլև դառնում են յուրաքանչյուր հյուրի համար սպասված քաղցրություն։
Հայկական ոչ տոնական ճաշացանկը նույնպես բազմազան է և հարուստ համերով։ Այն ներառում է ամենօրյա ուտեստներ, որոնք, չնայած իրենց պարզությանը, կարևոր մաս են կազմում հայերի առօրյա սննդակարգում։ Ահա մի քանի հիմնական ոչ տոնական ուտեստներ, որոնք լայն տարածում ունեն Հայաստանում.
Հայկական սեղանները հարուստ են համով և խոհարարական նրբագեղությամբ։ Տոնական ուտեստները ոչ միայն սննդի, այլև մշակույթի մի մասն են, որոնք միավորում են ընտանիքներին և խորհրդանշում ազգային ավանդույթները։
Հայկական խոհանոցը մի ամբողջ մշակութային և հոգևոր ժառանգություն է, որը փոխանցվել է սերունդներ շարունակ: Ամեն…
Հայկական խոհանոցը դարեր շարունակ եղել է ոչ միայն ժողովրդի կենցաղի, այլև պետական մեծության արտահայտություն։ Այն…
Հայկական խոհանոցը ոչ միայն ուտելիքների հավաքածու է, այլև հազարամյակների պատմությամբ ու մշակութային հիշողությամբ լի ժառանգություն։…
Երևանը միայն քարաշեն փողոցներով ու պատմական շենքերով քաղաք չէ․ այն իրականում բացօթյա թանգարան է, որտեղ…
Հայկական խոհանոցը ոչ միայն համերի բազմազանություն է, այլև հազարամյակների պատմություն, մշակույթ և ինքնություն։ Ամեն մի…
Երբ խոսում ենք համաշխարհային խոհանոցի մասին, առաջին հերթին հիշում ենք, որ յուրաքանչյուր ժողովուրդ իր ուտեստներով…